اﻧﻮاﻉ تقسیم بندی های ﺑﺎﺯاﺭﻫﺎی ﻣﺎلی

• آقای توکلی کارشک
• 2024-04-27

بازارهای مالی از جنبه‌های مختلفی قابل تقسیم‌بندی هستند. این تقسیم‌بندی‌ها به منظور درک بهتر ساختار و عملکرد این بازارها ایجاد می‌شوند و می‌توانند بسته به نیازهای مختلف، تفاوت‌های زیادی داشته باشند. هر نوع تقسیم‌بندی با هدف خاصی انجام می‌شود که به تحلیلگران، سرمایه‌گذاران و دیگر افراد فعال در این حوزه کمک می‌کند تا شرایط و ویژگی‌های بازارهای مالی را بهتر درک کنند.

درک انواع مختلف تقسیم‌بندی‌های بازارهای مالی ضروری است چرا که این اطلاعات به شفاف‌سازی نحوه عملکرد و تعاملات مختلف در این بازارها کمک می‌کند. از طرفی، این تقسیم‌بندی‌ها به افراد امکان می‌دهند تا انتخاب‌های بهتری در زمینه سرمایه‌گذاری و تجارت داشته باشند. در این مقاله، به انواع مختلف تقسیم‌بندی‌های بازارهای مالی پرداخته خواهد شد.

تقسیم‌بندی بازارهای مالی بر اساس نوع ابزار

بازارهای مالی به‌طور معمول براساس ابزارهایی که در آن‌ها معامله می‌شود، تقسیم‌بندی می‌شوند. این ابزارها نقش اساسی در تعیین ویژگی‌ها و عملکرد هر بازار دارند. هر نوع ابزار مالی ویژگی‌ها و شرایط خاص خود را دارد که می‌تواند برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران جذابیت‌های متفاوتی ایجاد کند.

در این تقسیم‌بندی، بازارها به دسته‌هایی تقسیم می‌شوند که هر کدام شامل ابزارهای خاصی هستند. این ابزارها می‌توانند از نظر ریسک، بازده، و نحوه مبادله تفاوت‌های عمده‌ای داشته باشند. در ادامه، به برخی از انواع ابزارهای مالی پرداخته می‌شود:

• سهام: ابزارهای مالی که مالکیت بخشی از یک شرکت را به فرد می‌دهند و در بازار بورس معامله می‌شوند.
• اوراق قرضه: ابزارهایی که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند به شرکت‌ها یا دولت‌ها پول قرض دهند و در عوض سود دریافت کنند.
• ابزارهای مشتقه: ابزارهایی که ارزش آن‌ها به دارایی‌های اصلی مانند سهام، ارز، یا کالاها وابسته است. قراردادهای آتی و اختیاری از این دسته هستند.
• ارزها: ابزارهای مالی که برای معامله در بازار فارکس استفاده می‌شوند و شامل خرید و فروش واحدهای پولی کشورهای مختلف هستند.
• کالاها: دارایی‌هایی که شامل مواد اولیه مانند طلا، نفت، و محصولات کشاورزی می‌شوند و در بازارهای کالا معامله می‌شوند.

این تقسیم‌بندی کمک می‌کند تا هر نوع بازار بر اساس ابزارهای خاص خود شفاف‌تر و قابل‌درک‌تر باشد. همچنین، سرمایه‌گذاران می‌توانند با توجه به نیاز و استراتژی خود، ابزارهای مناسب را انتخاب کنند.

بازارهای سهام و اوراق بهادار

بازارهای سهام و اوراق بهادار یکی از مهم‌ترین بخش‌های بازارهای مالی هستند که در آن‌ها ابزارهای مالی مختلفی نظیر سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار می‌گیرند. این بازارها به افراد و شرکت‌ها اجازه می‌دهند تا سرمایه‌های خود را به‌طور مستقیم در پروژه‌های اقتصادی مختلف سرمایه‌گذاری کنند و در عین حال امکان خرید و فروش سهام و اوراق بهادار را فراهم می‌آورند.

بازار سهام

بازار سهام جایی است که در آن شرکت‌ها بخشی از مالکیت خود را از طریق فروش سهام به عموم مردم عرضه می‌کنند. این بازار امکان خرید و فروش سهام شرکت‌ها را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورد و به عنوان یکی از پررونق‌ترین بازارهای مالی شناخته می‌شود. افراد با خرید سهام شرکت‌ها می‌توانند از رشد و موفقیت آن‌ها بهره‌مند شوند، اما در عین حال با خطرات و نوسانات بازار نیز مواجه خواهند بود.

بازار اوراق بهادار

بازار اوراق بهادار شامل انواع مختلفی از اوراق است که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا پول خود را در قالب قرضی به شرکت‌ها یا دولت‌ها قرض دهند. این اوراق معمولاً دارای بازده ثابت هستند و به عنوان ابزاری برای تأمین مالی برای شرکت‌ها و دولت‌ها استفاده می‌شوند. بازار اوراق بهادار می‌تواند شامل اوراق قرضه دولتی، شرکتی، یا شهرداری باشد که هریک ویژگی‌های خاص خود را دارند.

دسته‌بندی بازارهای مالی از دیدگاه موقعیت جغرافیایی

بازارهای مالی از دیدگاه موقعیت جغرافیایی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و شرایط خاص خود را دارند. این تقسیم‌بندی به‌طور عمده به بررسی تفاوت‌های میان بازارهای محلی و بین‌المللی پرداخته و نحوه عملکرد آن‌ها را در سطح جهانی و منطقه‌ای تحلیل می‌کند. هر بازار بسته به موقعیت جغرافیایی خود، قوانین، مقررات و ویژگی‌های خاصی دارد که می‌تواند بر نحوه مبادلات و تعاملات در آن تاثیر بگذارد.

بازارهای مالی داخلی به بازارهایی اطلاق می‌شود که در یک کشور خاص فعالیت می‌کنند و تمام معاملات در آن‌ها تحت قوانین و مقررات ملی همان کشور قرار دارد. در مقابل، بازارهای بین‌المللی شامل تعاملات مالی میان کشورهای مختلف هستند که در آن‌ها تبادل ارز، سهام و سایر ابزارهای مالی به‌صورت فرامرزی صورت می‌گیرد.

بازارهای داخلی و بین‌المللی

بازارهای مالی از نظر موقعیت جغرافیایی به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند: بازارهای داخلی و بازارهای بین‌المللی. این تقسیم‌بندی به‌طور ویژه به تمایزات میان بازارهایی که فعالیت‌های مالی در آن‌ها به‌طور محدود به یک کشور خاص است و بازارهایی که در سطح جهانی به تبادل و معامله می‌پردازند، اشاره دارد. تفاوت‌های عمده‌ای در قوانین، زیرساخت‌ها و نحوه معاملات در این دو نوع بازار وجود دارد که بر نحوه تعاملات مالی تاثیرگذار است.

در ادامه، برخی از ویژگی‌های مهم بازارهای داخلی و بین‌المللی به‌صورت جدول نمایش داده می‌شود:

این جدول نشان می‌دهد که تفاوت‌های زیادی بین بازارهای داخلی و بین‌المللی از نظر قوانین، نوع معاملات و ریسک‌های مربوطه وجود دارد. انتخاب بین این دو نوع بازار بستگی به استراتژی سرمایه‌گذاری و نیازهای مالی هر فرد یا سازمان دارد.

تقسیم‌بندی بازارهای مالی بر اساس سطح نقدینگی

بازارهای مالی می‌توانند از نظر سطح نقدینگی به دسته‌های مختلفی تقسیم شوند. نقدینگی به توانایی یک بازار در تبدیل سریع و آسان دارایی‌ها به پول نقد بدون تاثیرات زیاد بر قیمت اشاره دارد. در این تقسیم‌بندی، بازارها بر اساس اینکه چگونه دارایی‌ها در آن‌ها مبادله می‌شوند و چه میزان نقدینگی در دسترس است، دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی می‌تواند به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک کند تا بازارهایی با ریسک و بازده متفاوت را شناسایی کنند.

بازارهای با سطح نقدینگی بالا به سرعت و به راحتی قادر به انجام معاملات بزرگ هستند بدون اینکه قیمت دارایی‌ها به شدت تحت تاثیر قرار گیرد. در مقابل، بازارهایی با نقدینگی پایین معمولاً دارای نوسانات بیشتری هستند و انجام معاملات بزرگ ممکن است باعث تغییرات چشمگیر در قیمت‌ها شود.

بازارهای نقدی و آتی

بازارهای مالی می‌توانند از نظر نوع معامله به دو دسته اصلی تقسیم شوند: بازارهای نقدی و بازارهای آتی. این تقسیم‌بندی بر اساس زمان و نحوه انجام معاملات صورت می‌گیرد. در بازارهای نقدی، معاملات به‌طور فوری و در لحظه انجام می‌شود، در حالی که در بازارهای آتی، قراردادهایی برای خرید یا فروش دارایی‌ها در آینده منعقد می‌شود. تفاوت‌های عمده‌ای در شرایط معاملاتی، ریسک‌ها و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری این دو بازار وجود دارد.

بازار نقدی معمولاً شامل خرید و فروش فوری دارایی‌ها می‌شود و قیمت‌ها بلافاصله پس از انجام معامله تعیین می‌گردند. در مقابل، در بازار آتی، طرفین قرارداد توافق می‌کنند که معامله‌ای را در تاریخ مشخصی در آینده با قیمت معین انجام دهند، که می‌تواند بر اساس پیش‌بینی‌ها و تحلیلات بازار باشد.

بازارهای مالی بر اساس معیار ریسک

بازارهای مالی را می‌توان بر اساس سطح ریسک آن‌ها به دسته‌های مختلف تقسیم کرد. این تقسیم‌بندی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با توجه به میزان ریسک قابل تحمل خود، بازارهای مناسب را انتخاب کنند. در هر بازار، ریسک‌ها می‌توانند به دلیل نوسانات قیمت، شرایط اقتصادی یا سایر عوامل خارجی متغیر باشند. بنابراین، شناسایی و ارزیابی ریسک‌های موجود در بازارهای مختلف برای انجام تصمیمات هوشمندانه ضروری است.

بازارهای با ریسک کم معمولاً دارای نوسانات کمتری هستند و سرمایه‌گذاران در آن‌ها احساس امنیت بیشتری دارند. در مقابل، بازارهای با ریسک بالا می‌توانند بازده بیشتری به همراه داشته باشند، اما احتمال از دست دادن سرمایه نیز در آن‌ها بیشتر است. این تقسیم‌بندی به تحلیلگران این امکان را می‌دهد که بهترین استراتژی‌ها را برای مدیریت ریسک و بازده انتخاب کنند.